پارگی لبروم
غضروف‌ها در ساختار مفصلی دو گروه می‌شوند. گروهی دو انتهای استخوان‌ها را می‌پوشانند و با کاهش اصطکاک، حرکت استخوان‌ها را در مجاورت یک دیگر تسهیل می‌کنند. یک نوع دیگر غضروف نیز وجود دارد که دور لبه حفره گلنوئید را می‌پوشاند و به عمیق‌تر شدن این حفره کمک می‌کند. این غضروف لبروم نامیده می‌شود و نسبت به غضروف‌های دیگر ضخیم‌تر و فیبروتیک‌تر می‌باشد. حفره گلنوئید محل قرارگیری سر استخوان بازو است و هرچه عمیق‌تر باشد استخوان بازو راحت‌تر درون مفصل قرار خواهد گرفت. سر استخوان بازو دایره‌ای شکل و حفره گلنوئید نیز کاسه‌ای شکل است و به همین دلیل، این مفصل از نوع مفاصل گوی و کاسه ای می‌باشد. ۴ عضله در اطراف مفصل شانه حضور دارند که به عضلات روتاتور کاف معروف‌اند. این عضلات علاوه بر ایجاد حرکت در اندام فوقانی، وظیفه حفظ سر استخوان بازو در داخل حفره گلنوئید را نیز بر عهده دارند و از این نظر به لبروم کمک می‌کنند. با این، در صورت انجام حرکات مکرر در بازو و شانه، ممکن است لبروم دچار آسیب و پارگی شود. پارگی لبروم دردناک خواهد بود. لازم به ذکر است که پارگی لبروم تنها در مفصل شانه نیست و در محل اتصال استخوان ران به لگن نیز حضور دارد، اما لبروم مفصل لگن به دلیل ضخیم‌تر بودن نسبت به لبروم مفصل شانه، کمتر دچار آسیب دیدگی می گردد.
انواع پارگی‌های لبروم شانه
همانطور که گفتیم، لبروم دور تا دور لبه حفره گلنوئید را می‌پوشاند. این غضروف ممکن است از هر ناحیه دچار پارگی شود. ۳ نوع پارگی اصلی برای غضروف لبروم وجود دارند که عبارت‌اند از:
پارگی SLAP: در صورتی که پارگی در نیمه بالایی گلنوئید ایجاد شود، پارگی SLAP نامیده می‌شود. واژه SLAP مخفف عبارت «Superior Labrum, Anterior to Posterior» می‌باشد و به معنای از«لبروم فوقانی، از جلو به عقب» است. این نوع از پارگی در میان تنیس بازان، بازیکنان بیس‌بال و هر فردی که حرکات بازویی بالای سری مکرر داشته باشد، ممکن است رخ بدهد. علاوه بر این، پارگی SLAP ممکن است در اثر وارد شدن آسیب به تاندون عضله بایسپس نیز ایجاد بشود.
پارگی بانکارت: در صورتی که پارگی در نیمه تحتانی گلنوئید ایجاد شود، پارگی بانکارت ایجاد شده است. پارگی بانکارت بیشتر در میان افراد جوانی که دچار دررفتگی شانه شده‌اند دیده می‌شود.
پارگی لبروم خلفی:آسیب‌هایی که به قسمت پشتی مفصل شانه ایجاد می‌شوند، ممکن است باعث ایجاد پارگی در بخش پشتی غضروف لبروم شوند. این حالت بسیار نادر است و تنها در ۵ تا ۱۰ درصد از افرادی که دچار آسیب‌های شانه‌ای شده‌اند دیده می‌شود.
علایم پارگی لبروم
پارگی لبرال معمولا دردناک است. در صورت وقوع آسیب و ایجاد پارگی، ممکن است فرد احساس کند که مفصل شانه‌اش دچار یک یا چند مورد از موارد زیر شده است:
- گیر کردن
- قفل شدن
- صدای جا افتادن
- دشواری در تکان دادن و احساس ساییده شدن استخوان‌ها به هم
علاوه بر این‌ها فرد ممکن است احساس ناپایداری در مفصل شانه را نیز داشته باشد. از علائم دیگر می‌توان به کاهش دامنه حرکتی و کاهش قدرت عضلانی اشاره کرد. درد شبانه یا هنگام انجام فعالیت نیز بسیار شایع می‌باشد. در صورتی که دچار پارگی از نوع بانکارت شده باشید، ممکن است احساس کنید که شانه هر لحظه ممکن است از مفصل خود خارج شود.
تمام انواع پارگی‌های لبرال اغلب همراه با سایر آسیب‌های شانه‌ای مثل دررفتگی شانه، آسیب‌های روتاتور کاف و پارگی تاندون بایسپس دیده می‌شود. پزشک با انجام ارزیابی‌های مختلف نوع آسیبی که ایجاد شده است را به دقت تشخیص خواهد داد.
علل و عوامل زمینه‌ساز ایجاد پارگی لبروم
هم آسیب‌های تروماتیک و هم انجام مکرر حرکات بالابرنده شانه می‌توانند باعث ایجاد آسیب و پارگی در غضروف لبروم شوند. برخی از علل اختصاصی پارگی‌های لبروم عبارت‌اند از:
- سقوط بر روی بازوی کاملا کشیده شده
- ضربه‌ای مستقیم به مفصل شانه
- کشیده شدن ناگهانی بازو
تشخیص پارگی لبروم شانه‌ای
پزشک با انجام تست‌های مختلف، دامنه حرکتی شانه و بازو، پایداری و سطح دردناکی آن را ارزیابی خواهد کرد. حتما در مورد تمام اتفاقاتی که منجر به ایجاد آسیب در مفصل شانه شده است به پزشک خود توضیح دهید. بافت لبروم نرم‌تر از آن است که در تصویربرداری اشعه ایکس دیده شود، اما با این حال ممکن است پزشک جهت بررسی سایر آسیب‌هایی که ممکن است علت ایجاد درد در شانه باشند، تصویربرداری اشعه ایکس را هم تجویز کند. به طور کلی برای دیدن غضروف لبروم، بهترین روش تشخیصی درخواست MRI یا سی‌تی اسکن می‌باشد.
پزشک ممکن است یک بررسی آرتروسکوپیک نیز جهت دیدن جزئیات بیشتر در مورد لبروم و آسیب‌های وارده به آن انجام دهد. در این روش، یک دوربین بسیار ریز به نام آرتروسکوپ را از درون بریدگیای که خود پزشک ایجاد کرده است وارد مفصل می‌کنند. با انجام این کارها، بالاخره می‌توان به تشخیص قطعی رسید و به سراغ درمان وضعیت به وجود آمده رفت.
درمان‌های غیرجراحی
پارگی لبروم اغلب با استراحت کردن، مصرف داروهای بدون نسخه و فیزیوتراپی قابل درمان است. در صورتی که پارگی از نوع بانکارت باشد، پزشک می‌تواند استخوان بازو را به خوبی به درون مفصل بازگرداند. بعد از بازگرداندن، می‌توان از روش فیزیوتراپی استفاده کرد تا بعدا مشکلی پیش نیاید.
درمان‌های خانگی
در صورتی که حتی معاینات و بررسی‌های پزشک ثابت کنند پارگی خیلی شدید نیست، باز هم ضروری است تا برای مدتی در منزل خود استراحت کنید. داروهای ضد التهاب مثل ایبپروفن (آدویل یا موترین B) و آسپیرین (بافرین، Bayer Genuine Aspirin) می‌توانند به کاهش و تسکین درد فرد کمک کنند. پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد تا از روش‌های دیگر مثل تزریق کورتیزون به درون مفصل استفاده کند. متعاقب انجام این روش، درد بیمار تسکین پیدا می‌کند.
فیزیوتراپی
پزشک شما ممکن است جهت تقویت عضلات شانه و به خصوص عضلات روتاتور کاف از درمان‌هایی مثل فیزیوتراپی استفاده کند. فیزیوتراپیست به طور کامل به شما توضیح خواهد داد که از انجام چه فعالیت‌هایی می‌بایست پرهیز کنید. علاوه بر این، برنامه‌ای تمرینی نیز در اختیارتان قرار داده خواهد شد و با استفاده از آن می‌توانید سریعتر بهبود یابید. این برنامه‌ها معمولا بسته به وضعیت بیمار و شدت آسیب، از ۶ هفته تا ۲ ماه ممکن است به طول بی‌انجامند.