پارونیشیا چیست؟
پارونیشیا به عفونت بافت نرم اطراف ناخن گقته می‌شود. این عفونت یکی از عفونت‌های شایع بوده و هر فردی ممکن است روزی با آن مواجه شود. محل شایع بروز پارونیشیا، حاشیه‌ی صدف ناخن و محل اتصال ناخن به پوست است. در این التهاب، پوست اطراف ناخن دچار تورم، التهاب و درد می‌شود و گاهی نیز آبسه‌هایی همراه با چرک مشاهده می‌شود.
باکتری‌ها و نوعی قارچ به نام کاندیدا، مهم‌ترین عوامل ایجادکنندهی پارونیشیا هستند. در محل یک عفونت گوشه ناخن ممکن است هر دوی این عوامل یافت شوند. عامل ایجاد پارونیشیا روی سیر علائم بیماری تاثیر می‌گذارد؛ به طوری که بیماری ناشی از برخی عوامل آهسته ایجاد شده و تا مدت‌ها باقی می‌ماند و بیماری ناشی از عاملی دیگر سریع ایجاد شده و ظرف دو تا سه روز بهبود می‌یابد.
اگر پارونیشیا درمان شود، از بین خواهد رفت و اثری از خود روی ناخن به جای نمی‌گذارد؛ اما در صورتی که به علائم بیماری توجه نشود و درمانی صورت نگیرد، عفونت شدیدتر خواهد شد و بخشی از ناخن بیمار را از بین خواهد رفت.
پارونیشیا می‌تواند بیش از یک انگشت را درگیر کند و در همه‌ی سنین ممکن است ایجاد شود.
علائم پارونیشیا یا عفونت گوشه ناخن
- تورم، درد و قرمزی در اطراف ناخن
- آبسه‌های پر از چرک
- تغییر قوام ناخن و سخت شدن آن
- تغیر شکل دائمی ناخن یا تخریب آن
- جدا شدن ناخن از بستر خود
دو نوع پارونیشیا داریم. یک نوع حاد است که در طول چند ساعت تا چند روز ایجاد می‌شود، عفونتی سطحی ایجاد می‌کند و با درمان به سرعت بهبود می‌یابد. نوع دیگری از این بیماری نیز وجود دارد که مزمن بوده و علائم بیش از شش روز باقی می‌ماند. پارونیشیای مزمن شدیدتر از نوع حاد است و همزمان می‌تواند چند انگشت را درگیر کند. علائم نوع حاد و مزمن مشابه هم بوده و از روی سیر بیماری می‌توان این دو را از هم افتراق داد.
چرا پارونیشیا یا عفونت گوشه ناخن ایجاد می‌شود؟
عفونت گوشه ناخن زمانی ایجاد می‌شود که پوست اطراف ناخن آسیب ببیند و راهی برای ورود میکروب پدیدار شود.
عوامل مختلفی می‌تواند سبب این بیماری شوند. در نوع حاد، معمولا باکتری‌ها عامل ایجاد عفونت هستند. آسیب‌های که به ناخن وارد شود باعث رشد باکتری در پوست اطراف آن خواهد شد. در موارد بسیاری نیز جویدن ناخن، کاشت ناخن مصنوعی، آسیب بیش از حد به کوتیکول ناخن و استفاده از ابزارهای مانیکور باعث ایجاد عفونت باکتریایی در پوست می‌شود. نوع باکتریایی به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد.
شایع‌ترین علت پارونیشیای مزمن، قارچ کاندیدا است. قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب و تاریک به خوبی رشد می‌کنند؛ بنابراین افرادی که با آب زیاد کار می‌کنند یا از دستکش و کفش برای مدت طولانی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
نوع قارچی برخلاف باکتریایی به درمان مقاوم‌تر است. اگر عفونت گسترش یابد ممکن است استخوان و تاندون را درگیر کند یا حتی به جریان خون وارد شود.
تشخیص پارونیشیا
تشخیص پارونیشیا بسیار ساده است. پزشک با مشاهده تورم، التهاب و درد بافت نرم اطراف ناخن به راحتی بیماری را تشخیص می‌دهد و درمان برای بیمار انجام می‌شود. در صورتی که عفونت به درمان پاسخ مناسب ندهد، پزشک از چرک موجود درآبسه‌ی اطراف ناخن نمونه‌برداری کرده و عامل ایجادکننده عفونت را به طور دقیق مشخص می‌کند تا با تشخیص دقیق آن، درمان موثرتری انجام بگیرد.
چه عواملی باعث افزایش خطر ابتلا به پارونیشیا می‌شود؟
بعضی افراد، بیشتر در معرض خطر عفونت دور ناخن هستند، مثل:
- خانم‌ها
- افراد دیابتی
- افراد مبتلا به سایر بیماری‌های پوستی
- افراد دچار ضعف سیستم ایمنی
- تماس شغلی مداوم با رطوبت؛ مانند خدمتکاران منازل، خودروشویی، ظرف شویی و لباس‌شویی
درمان پارونیشیا یا عفونت گوشه ناخن
اگر علائم خفیف باشند و عفونت به زیر بستر ناخن منتشر نشده باشد، می‌توان پارونیشیا را در منزل به راحتی درمان کرد. برای این منظور سه تا چهار مرتبه در روز و هر بار به مدت پانزده دقیقه، دست خود را در آب گرم قرار دهید. این عمل باعث بهبود التهاب خواهد شد. اگر بعد از گذشت چند روز علائم بیمار بهتر نشد یا عفونت به زیر بستر ناخن انتشار یافت، حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان عفونت گوشه ناخن به شدت علائم و حاد یا مزمن بودن آن بستگی خواهد داشت. در پارونیشیای حاد که علائم فرد خفیف است، همان قرار دادن دست در آب گرم سه تا چهار بار در روز و هر بار به مدت پانزده تا بیست دقیقه، می‌تواند مفید باشد. بعد از این کار، حتما دست‌ها با استفاده از حوله خشک شوند.
در صورتی که عامل ایجادکنندهی پارونیشیا باکتری باشد، آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد شد. دیکلوسایکلین و کلیندامایسین از آنتی‌بیوتیک‌های پرکاربرد در درمان عفونت گوشه ناخن است.
درمان عفونت مزمن
در عفونت مزمن پارونیشیا، درمان هفته‌ها تا ماه‌ها طول می‌کشد. برای درمان عفونت‌های مزمن، داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول و کلوتریمازول می‌توانند در درمان عفونت‌های قارچی مفید باشند. برای پیشگیری از عود عفونت‌های قارچی که اغلب در اثر استفاده زیاد از آب ایجاد می‌شوند، فرد باید دست‌های خود را تا حد امکان خشک نگه دارد. کسانی که کارشان مستلزم تماس شغلی مداوم با آب است باید برای مدتی مرخصی بگیرند و کمتر از آب استفاده کنند؛ بنابراین کسانی که در آشپزخانه‌ها به شستشوی ظروف می‌پردازند، کسانی که در منازل دیگران خدماتی مانند تمیز کردن و شستشو انجام می‌دهند و سایر مشاغل مشابه این دو، برای تسریع فرایند درمان باید چند روزی را به استراحت در منزل بپردازند.
درمان با جراحی
در برخی از مواردی برای درمان نیاز است تا آبسه ایجاد شده در اطراف ناخن تخلیه شود. اگر التهاب شدید باشد و بستر ناخن یا تاندون و استخوان را درگیر کند، جراحی از روش‌های درمانی است.
اگر فرد مبتلا به نوع خفیف پارونیشیا باشد، روش‌های درمانی ذکر شده کاملا موثر خواهد بود و احتمال ابتلای مجدد بسیار کم است. در صورت عدم درمان نوع خفیف پارونیشیا در مراحل اولیه، جای نگرانی نبوده و به کمک داروها می‌توان التهاب را کاهش داد؛ اما در نوع مزمن باید سریعا درمان آغاز شود.
چگونه می‌توان از عفونت گوشه ناخن پیشگیری کرد؟
رعایت بهداشت در جلوگیری از پارونیشیا بسیار مهم است. انگشتان دست و پایتان را به طور مرتب تمیز کنید و اجازه ندهید باکتری‌ها روی آن رشد کنند. ضربه به کوتیکول ناخن در مانیکور، پدیکور و کاشت ناخن نقش زیادی در ابتلا به عفونت گوشه ناخن دارد. ناخن‌های خود را بیش از حد کوتاه نکنید.
از جویدن و کندن ناخن خودداری کنید. تماس بیش از حد با آب باعث عفونت مزمن می‌شود؛ بنابراین تا جایی که ممکن است دست‌ها و پاهای خود را خشک نگه دارید.