هالوکس والگوس یا انحراف شست پا
هالوکس والگوس یا قوز شست پا، وضعیتی است که قاعده انگشت بزرگ پا یا همان انگشت شست به بیرون منحرف شده و یک برجستگی به نام بونیون در آن نقطه ایجاد می‌شود.
هالوکس واژه‌ای لاتین و به معنای انگشت شست می‌باشد. والگوس نیز یک واژه لاتین بوده و به معنای انحراف به بیرون می‌باشد. در این وضعیت که یک بدشکلی محسوب می‌شود، نوک انگشت شست به سمت انگشتان کوچک‌تر منحرف می‌شود. متعاقب انحراف نوک انگشت شست به داخل، قاعده آن نیز به طرف خارج منحرف خواهد شد و به این ترتیب، یک برجستگی در آن ناحیه دیده می‌شود. به این برجستگی بونیون گفته می‌شود. پوست روی بونیون ممکن است قرمز و حتی ریش‌ریش باشد.
وضعیت مشابه دیگری به نام بونیونت وجود دارد که در آن، مفصل قاعده انگشت کوچک پا به بیرون منحرف می‌شود و ایجاد یک برجستگی کوچک می‌کند.
هالوکس والگوس چه علایمی ممکن است برای فرد ایجاد کند؟
علایم و نشانه‌هایی که هالوکس والگوس برای فرد ایجاد می‌کنند شامل موارد زیر است:
- توده‌ای بیرون‌زده در مجاورت قاعده انگشت شست
- تورم، قرمزی یا زخم در قاعده انگشت
- پینه و میخچه در مابین انگشت شست و انگشت کناری
- درد ادامه‌دار یا متناوب
- محدودیت حرکت انگشت شست
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه هالوس والگوس اغلب نیازی به درمان ندارد، اما ممکن است تحت شرایطی نیاز باشد تا به پزشک مراجعه کنید. این شرایط شامل موارد زیر است:
- درد ادامه‌دار انگشت شست یا پا
- ظاهر نامناسب بیرون زدگی
- محدودیت حرکت انگشت شست یا پا
- مشکل در پیدا کردن کفش مناسبی که پا را اذیت نکند
علت به وجود آمدن هالوکس والگوس چیست؟
نظریه‌های متعددی درباره نحوه ایجاد شدن وضعیت هالوکس والگوس وجود دارد، اما علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. عواملی که می‌توانند زمینه‌ساز بروز هالوکس والگوس باشند شامل موارد زیر است:
- عوامل ژنتیکی و موروثی
- وجود فشار بر روی پا یا آسیب به آن
- بدشکلی‌هایی که از بدو تولد با فرد همراه بوده‌اند
چه عواملی می‌توانند فرد را مستعد ابتلا به هالوکس والگوس کنند؟
عواملی که می‌توانند زمینه ساز ایجاد هالوکس والگوس شوند شامل موارد زیر می‌باشد:
- پوشیدن کفش پاشنه‌دار: کفش‌های پاشنه‌دار در جلو، انگشتان پا را به هم نزدیک کرده و تحت فشار قرار می‌دهند. از این رو ممکن است در ایجاد هالوکس والگوس موثر باشند.
- پوشیدن کفش‌های نامناسب و تنگ: کفش‌های تنگ نیز همانند کفش‌های پاشنه‌دار در ایجاد هالوکس والگوس نقش دارند.
- بیماری‌های التهابی مفاصل: بیماری‌های التهابی مثل آرتریت روماتوئید که مفاصل را درگیر می‌کنند، می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد بیرون‌زدگی قاعده شست شوند.
- ژنتیک: ژنتیک نیز جزو عواملی است که می‌تواند در بروز این بیماری موثر باشد.
هالوکس والگوس چه عوارضی ممکن است به همراه داشته باشد؟
عوارضی که ممکن است در اثر هالوکس والگوس ایجاد شوند عبارت‌اند از:
- التهاب بورس: بوریست یا التهاب بورس، وضعیتی دردناک است و در اثر هالوکس والگوس امکان دارد ایجاد شود. در این عارضه، ساختارهای کوچک بالشتکی شکل به نام بورس دچار التهاب می‌شوند. این ساختارها حاوی مایع بوده و در نزدیکی مفاصل قرار داشته و وظیفه تسهیل حرکات مفاصل را بر عهده دارند.
- انگشت شست چکشی: همرتو یا انگشت شست چکشی، یک وضعیت غیرعادی است که در آن مفصل میانی انگشت شست پا دچار خمیدگی می‌شود. در این حالت ممکن است فرد احساس درد یا فشار در پای خود کند.
- متاتارسالژیا: عارضه ای است که به موجب آن حالت فرد در پای خود احساس درد و تورم می‌کند.
چگونه می‌توان از بروز هالوکس والگوس پیشگیری کرد؟
جهت پیشگیری از ایجاد قوز شست پا، باید از کفش‌های مناسب استفاده کنید. کفش مناسب کفشی است که انتهای آن عریض باشد و انگشتان به خوبی با فاصله‌ای مناسب از هم قرار گرفته باشند. همچنین باید بین بلند‌ترین انگشت و نوک کفش فاصله مناسبی وجود داشته باشد. این کفش شماست که باید قالب پایتان گردد، نه بالعکس.
هالوکس والگوس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با مشاهده ضایعه، معاینه آن و در نهایت دیدن نتیجه عکسبرداری اشعه ایکس، می‌تواند تشخیص را قطعی کرده و در صورت لزوم اقدام به درمان نماید.
چه روش‌های درمانی برای هالوکس والگوس وجود دارد؟
بسته به وضعیت بیرون زدگی، شدت و علایم ایجاد شده، گزینه‌های متعددی جهت درمان وجود دارد:
روش‌های درمان حمایتی
درمان‌های حمایتی شامل درمان‌های غیرجراحی است و بیشتر جهت تسکین درد و کاهش فشار بونیون انجام می‌شود. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
- تعویض کفش: از کفش‌های مناسب و راحت که فضای قابل توجهی در اختیار انگشتان پا قرار می دهد استفاده کنید.
- استفاده از پد مخصوص: پدهای بین انگشتی مخصوص بونیون می‌توانند بسیار مفید واقع شوند. این پدها نیازی به نسخه نداشته و می‌توانید از داروخانه به راحتی تهیه کنید. استفاده از این پدها درد ناشی از قوز شست پا را بسیار کاهش می‌دهد.
- دارودرمانی: داروهایی مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند در کنترل درد ناشی از قوز شست پا بسیار کمک کننده باشند. تزریق کورتیزون نیز می‌تواند در کاهش بروز علائم نقش مهمی ایفا کند.
- گذاشتن یخ: در مواقعی که در طول روز به مدت طولانی روی پا ایستاده باشید، ممکن است دچار احساس درد شدید در محل بیرون‌زدگی شوید. گذاشتن یخ بر روی آن محل می‌تواند در کاهش التهاب و تورم و تسکین درد کمک کننده باشد. این روش در افرادی که پایشان به اختلالات عروق خونی مبتلا باشد توصیه نمی‌شود.
روش‌های جراحی
در صورتی که درمان‌های حمایتی از شدت علایم نکاهند، عمل جراحی می‌تواند گزینه بعدی باشد. جراحی تنها برای دلایل زیبایی‌شناختی توصیه نمی‌شود. روش‌های متنوعی برای انجام عمل جراحی وجود دارند. برای انتخاب بهترین روش جراحی باید عوامل متعددی را در نظر گرفت. در عمل جراحی، هر کدام از موارد زیر ممکن است انجام شوند:
- حذف بافت متورم اطراف مفصل انگشت شست
- اصلاح وضعیت قرارگیری نامناسب انگشت شست با بریدن قسمتی از آن
- اصلاح وضعیت قرارگیری یک یا چند استخوان در جلوی پا
بلافاصله پس از انجام عمل جراحی اصلاح هالوکس والگوس، خواهید توانست تا بر روی پای خود راه بروید. با این حال، دوره نقاهت بعد از عمل ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها به طول بی‌انجامد. جهت پیشگیری از عود قوز انگشت شست، بهتر است کفش‌های مناسب تهیه و از آن استفاده کنید.