شکستگی شانه
آسیب‌های فیزیکی و ایجاد شکستگی یا دررفتگی در مفصل شانه جزو حوادث شایع به شمار می‌روند. این حوادث، از سقوط تا حوادثی مثل تصادف حین رانندگی را می‌تواند شامل شود. در این حوادث ممکن است کتف یا ترقوه دچار شکستگی شوند. برای آشنا شدن با شکستگی شانه، ابتدا باید با ساختار و آناتومی شانه بیشتر آشنا شویم. پس با ما همراه باشید.
آناتومی شانه
شانه از ۳ استخوان اصلی تشکیل شده است:
- اسکاپولا (کتف)
- کلاویکل (ترقوه)
- هومروس (بازو)
این استخوان‌ها به کمک بافت‌های نرم مثل لیگامان‌ها، تاندون‌ها، عضلات و کپسول مفصلی احاطه شده و در کنار هم در ساختار آناتومیک خود حفظ می‌شوند. شانه دارای ۳ مفصل می‌باشد:
- مفصل گلنوهومورال: مفصل بین استخوان بازو و کتف
- مفصل آرومیوکلاویکولار: مفصل بین ترقوه و کتف
- مفصل استرنوکلاویکولار: مفصل بین استخوان جناغ و ترقوه
مفصل دیگری نیز بین استخوان اسکاپولا و قفسه سینه وجود دارد که خیلی مهم نیست.
اصلی‌ترین مفصل شانه، مفصل گلنوهومورال می‌باشد که بین استخوان بازو و استخوان کتف قرار می‌گیرد. این مفصل از دسته مفاصل گوی و کاسه‌ای است و سر استخوان بازو که به یک توپ شباهت دارد در داخل حفره ای کاسه ای شکل در استخوان کتف قرار می‌گیرد و به این ترتیب مفصلی گوی و کاسه‌ای شکل می‌گیرد.
استخوان‌های مفصل شانه با چندین لایه از بافت نرم پوشیده شده‌اند. سطحی ترین لایه عضله دلتوئید است. این عضله درست زیر پوست قرار دارد و به شانه، ظاهری بیضی شکل می‌دهد. عضله دلتوئید مسئول بالا بردن بازو به بالای سر می‌باشد. درست در زیر عضله دلتوئید، ساختاری به نام Sub-Deltoid Bursa قرار دارد. بورسای دلتوئید یک کیسه پر از مایع است و باعث کاهش اصطکاک حرکتی عضله بر روی استخوان‌ها می‌شود.
چه عواملی می‌توانند باعث شکستگی شانه شوند؟
شکستگی شانه به شکستگی استخوان ترقوه، کتف و قسمت ابتدایی استخوان بازو گفته می‌شود. عواملی که می‌توانند باعث ایجاد شکستگی شوند متعدد هستند و از این نظر، می‌توان محل شکستگی متفاوت باشد. عواملی که عمدتا باعث شکستگی ترقوه و قسمت ابتدایی بازو می‌شوند شامل برخورد نیرویی مستقیم به استخوان در اثر سقوط، برخورد با اتومبیل یا تصادفات و سوانح رانندگی است.
استخوان کتف به لطف قفسه سینه و عضلات زیادی که آن را دربر می‌گیرند، بسیار به ندرت دچار شکستگی می‌شود. تنها سوانح بسیار شدید و تصادفات در سرعت‌های بسیار بالا ممکن است باعث شکستگی استخوان کتف شوند و این شکستگی، اغلب با شکستگی قفسه سینه همراهی است.
شکستگی شانه باعث ایجاد چه علایمی در فرد می‌شود؟
بسته به نوع شکستگی و استخوان درگیر، ممکن است علایم متفاوتی را در فرد ببینیم. به طور کلی علائم زیر رایج تر هستند:
- درد
- کبودی و تورم
- ناتوانی حرکت دادن شانه
- احساس دشوار بودن حرکت شانه
- ایجاد بدشکلی در شانه
علایم اختصاصی که در شکستگی‌های ترقوه ممکن است ببینیم شامل موارد زیر است:
- تورم دقیقا در وسط استخوان ترقوه
- وجود برآمدگی در ناحیه‌ای از ترقوه که دچار شکستگی شده است.
- شانه ممکن است دچار محدودیت حرکتی باشد، ولی این محدودیت حرکتی معمولا به اندازه شکستگی قسمت ابتدایی استخوان بازو نیست.
علائم اختصاصی که در شکستگی‌های بخش ابتدایی استخوان بازو می‌توانیم ببینیم شامل این موارد است:
- شانه به شدت متورم شده
- محدودیت شدید حرکتی در شانه
- احساس درد بسیار شدید
مواردی که ممکن است در شکستگی کتف ببینیم شامل موارد زیر می باشد:
- درد
- تورم
- کبودی شدید در محدوده استخوان کتف
شکستگی شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بسیاری از شکستگی‌ها را می‌توان با معاینه فیزیکی و انجام تصویربرداری اشعه ایکس تشخیص داد. گاهی اوقات از روش‌های تصویربرداری دیگر مثل سی‌تی اسکن نیز استفاده می‌شود که البته در این مورد کاربرد محدودی دارند.
چه روش‌هایی برای درمان شکستگی شانه وجود دارد؟
بسته به محل شکستگی، روش‌های درمانی متفاوتی ممکن است کاربرد داشته باشند که به آن‌ها خواهیم پرداخت.
- شکستگی استخوان ترقوه
بسیاری از شکستگی‌های ترقوه نیازی به روش‌های جراحی ندارند، مگر آن استخوان شکسته شده موجب پارگی پوست و اصطلاحا شکستگی باز شود، یا اینکه شکستگی همراه با دررفتگی شدید باشد. در این موارد، با انجام عمل جراحی قسمت‌های شکسته شده را با پیچ یا روکش فلزی تثبیت می‌کنند.
- شکستگی قسمت ابتدایی استخوان بازو
بسیاری از شکستگی‌های قسمت ابتدایی استخوان بازو نیازی به درمان جراحی ندارند، مگر آن که همراه با شکستگی و یا دررفتگی مشاهده شوند. برای اصلاح این شرایط انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. در عمل جراحی، قطعه شکسته شده در جایی که باید به کمک روکش‌های فلزی، پیچ یا میخ فیکس شده و یا اینکه در محل مفصل خود جا انداخته می‌شود.
- شکستگی‌های استخوان کتف
بیشتر شکستگی‌های استخوان کتف نیازی به عمل جراحی ندارند. به جای آن با استفاده از ابزارهای تثبیت‌کننده، شانه در محل خود تثبیت می‌شود و در کنار آن، می‌توان روش های تسکین دهنده دیگری مثل یخ‌تراپی یا مصرف داروهای مسکن استفاده کرد. پس از طی مدتی، فرد می‌بایست جهت شناسایی آسیب‌های احتمالی دیگر تحت بررسی قرار بگیرد. در کل، حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از شکستگی‌های استخوان کتف به عمل جراحی نیاز دارند و مابقی به کمک روش‌های غیرجراحی بهبود پیدا می‌کنند. ضرورت های انجام عمل جراحی در استخوان کتف نیز مانند استخوان های دیگر شانه است و فرق خاصی ندارد. روش کار نیز دقیقا مانند سایر استخوان ها است.
پس از شکستگی شانه، چه چیزهایی انتظارمان را می‌کشند؟
پس از وقوع شکستگی در هرکدام از استخوان‌های شانه، ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها زندگی فرد تحت تاثیر قرار بگیرد. بسیاری از شکستگی‌ها، چه با روش‌های جراحی درمان شوند و چه با روش‌های غیرجراحی، به ماه‌ها استراحت و کاهش تحرک شانه نیاز خواهند داشت.
در صورتی که شکستگی خیلی شدید نباشد، شانه به سرعت ترمیم پیدا خواهد کرد و عملکردش را بعد از ۴ الی ۶ هفته به دست می‌آورد. تمرین‌هایی که پزشک یا فیزیوتراپیست برایتان تجویز می‌کند در بازگشت عملکرد شانه بسیار کمک کننده خواهد بود.
گروه مای ارتوپد متشکل از متخصصین و فوق تخصص های ارتوپدی و تیم توانبخشی با هدف به ثمر رساندن و احقاق کار تیمی تخصصی و فوق تخصصی در کشور عزیزمان ایران ایجاد گردیده است. هدف ما درمان کلیه بیماری های ارتوپدی بیماران نیازمند با روش های روز دنیا با اولویت غیر جراحی و در صورت لزوم جراحی می باشد.