شکستگی‌های حلقه لگنی
استخوان لگن ساختاری بزرگ و بسیار محکم است که در انتهای ستون مهره‌ها قرار می‌گیرد. شکستگی‌های حلقه لگنی معمولا به ندرت اتفاق می‌افتند. تنها ۳ درصد از شکستگی‌های استخوانی در افراد بزرگسال مربوط به شکستگی‌های استخوان لگن است. البته احتمال شکستگی لگن در سنین مختلف یکسان نیست و به طور مثال، در افراد مسن احتمال شکستگی این استخوان به دلیل کاهش تراکم استخوانی بیشتر است و این افراد ممکن است حتی در اثر یک سقوط خفیف، استخوان لگنشان دچار شکستگی شود. در افراد جوان و میانسال اینگونه نیست و شکستگی لگن تنها در حوادث خطرناک مثل تصادف شدید با اتومبیل ممکن است اتفاق بی‌افتد.
اهمیت لگن در مجاورت آن با عروق خونی بزرگ می باشد. لگن در اطراف خود، میزبان عروق خونی مهمی است و ممکن است در اثر شکستگی لگن، خونریزی بسیار شدیدی اتفاق بی‌افتد. به همین دلیل، وجود احتمال شکستگی در لگن یکی از اورژانس‌های پزشکی محسوب می‌شود و فرد باید به سرعت تحت درمان قرار گیرد.
درمان شکستگی لگن بسته به شدت آسیب می‌تواند تفاوت کند. شکستگی‌های خفیف را می‌توان با درمان‌های نگه‌دارنده مدیریت کرد، حال آنکه شکستگی‌های شدید معمولا نیاز به جراحی خواهند داشت تا لگن بازسازی شده و پایداری آن بازگردد، به طوری که بیمار بتواند به فعالیت‌های عادی روزانه خود ادامه دهد.
آناتومی لگن
لگن، حلقه‌ای از استخوان‌های مختلف است که در انتهای تنه، بین ستون فقرات و پاها قرار گرفته است. این ساختار حلقه‌ای شکل از استخوان‌های زیر تشکیل شده است:
- استخوان خاجی یا ساکروم (استخوان مثلثی شکل بزرگی که در انتهای ستون فقرات قرار دارد)
- استخوان دنبالچه یا کوکسیکس
- استخوان‌های لگنی شامل ایلئوم، ایسکیوم و پوبیس
حلقه لگنی، ساختاری است که عضلات به آن متصل می‌شوند. این ساختار از اعضای داخل شکمی محافظت می‌کند. لگن دو نیمه دارد و هر نیمه حاوی ۳ استخوان لگنی است. این ۳ استخوان شامل استخوان‌های ایلئوم، ایسکیوم و پوبیس می باشد که در بدو تولد استخوان‌هایی جدا از هم هستند و با افزایش سن، به یکدیگر جوش می‌خورند و یکی می‌شوند. این ۳ استخوان طوری به هم متصل می‌شوند که ساخاری به نام استابولوم را بسازند. استابلولوم محل اتصال استخوان ران می‌باشد و این دو مفصل ران یا لگن را می‌سازند.
عروق خونی بزرگ، شبکه‌های عصبی اصلی و بخش‌هایی از مثانه، روده و اندام‌های جنسی همگی در حلقه لگنی قرار می‌گیرند و لگن وظیفه دارد تا از وارد آمدن هرگونه آسیب به این ساختار‌ها جلوگیری نماید. عضلات مختلفی در لگن، ران و شکم به حلقه لگنی متصل می‌شوند و از این نظر، حلقه لگنی مانند یک لنگرگاه عمل می‌کند.
شکستگی‌های حلقه لگنی چه ویژگی‌هایی دارند؟
با توجه به اینکه لگن ساختاری حلقه‌ای شکل دارد، شکستگی در یک نقطه اغلب با شکستگی یا آسیب در نقطه‌ای دیگر همراه است. در شکستگی لگن، علاوه بر توصیف الگوی شکستگی، توصیف دیگری نیز وجود دارد که گفته می شود شکستگی لگن پایدار یا ناپایدار است. پایداری یا ناپایداری لگن بر اساس میزان آسیبی است که به ساختار لگن وارد شده تعیین می گردد.
در شکستگی‌های پایدار، اغلب تنها یک شکستگی وجود دارد و دو انتهای بخش آسیب دیده به خوبی در امتداد یکدیگر قرار گرفته‌اند. آسیب‌هایی که خفیف‌اند می‌توانند از این نوع شکستگی ایجاد کنند. در شکستگی‌های ناپایدار درست برعکس شکستگی‌های پایدار، ۲ یا بیش از ۲ شکستگی وجود دارد و انتهاهای بخش‌های شکسته شده به خوبی در کنار هم قرار نمی‌گیرند (اصطلاحا دررفتگی ایجاد شده است). این نوع شکستگی بیشتر در آسیب‌های شدید ایجاد می‌شود.
چه شکستگی پایدار باشد و چه ناپایدار، می‌توانیم شکستگی را از نظر باز یا بسته بودن نیز تقسیم بندی کنیم. در شکستگی‌های باز، استخوان پوست را پاره می‌کند و بیرون می‌زند و می‌توان سفیدی استخوان را به طور کامل دید. این شکستگی‌ها بسیار خطرناک‌اند، چراکه عفونت می‌تواند هم زخم و هم استخوان را درگیر کند.
چه عواملی ممکن است باعث ایجاد شکستگی‌های حلقه لگنی گردد؟
آسیب فیزیکی شدید
یکی از شایع ترین علل شکستگی لگن، آسیب‌های فیزیکی مستقیم همانند تصادف با اتومبیل یا سقوط از ارتفاع نسبتا بلند می‌باشد. بسته به میزان و جهت نیروی وارده، این شکستگی‌ها می‌توانند خفیف یا تهدیدکننده حیات باشند.
نارسایی استخوان
شکستگی لگن ممکن است به دلیل ضعف یا نارسایی استخوان باشد. عدم کفایت استخوانی شایع ترین علت در میان افراد مسن و مبتلا به پوکی استخوان می‌باشد. این افراد حتی در اثر زمین خوردن نیز ممکن است دچار شکستگی‌های مختلف از جمله شکستگی لگن شوند. شکستگی‌های ناشی از عدم کفایت استخوانی، معمولا از نوع شکستگی‌های پایدار می باشد.
علائم شکستگی حلقه لگنی چیست؟
شکستگی لگن تجربه‌ای بسیار دردناک است. با حرکت دادن لگن یا راه رفتن عادی، درد شدیدتر می شود و به همین دلیل، فردی که دچار شکستگی لگنی شده است سعی می‌کند تا جای ممکن هیچ حرکت اضافه‌ای انجام ندهد و پاهای خود را در حالت جمع شده نگه دارد. در محل شکستگی می‌توان تورم یا کبودی نیز مشاهده کرد.
پزشک در مواجهه با شکستگی لگن چه کارهایی باید انجام دهد؟
همانطور که گفتیم، شکستگی لگن می‌تواند موردی کاملا اورژانسی باشد، پس در صورتی که فرد به دلیل تصادفات و حوادث شدید مراجعه کرده و شرح حالی از درد لگنی نیز ارائه می‌دهد، حتما می‌بایست اقدامات اورژانسی روی وی انجام شود و شدت علایم وی اندازه‌گیری شود. در صورتی که خونریزی نیز وجود داشته باشد، ممکن است فرد دچار شوک شود. بنابراین توصیه می‌شود تا بیمار از این نظر نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
در ادامه معاینات فیزیکی انجام خواهد شد و اختلالات حسی و حرکتی در اندام تحتانی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. سپس نوبت به عکس‌برداری می‌رسد. برای عکس برداری می‌توان از اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و MRI کمک گرفت. البته MRI به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و داده‌های به دست آمده از تصویر ایکس ری و سی‌تی اسکن معمولا کفایت می‌کنند.
شکستگی لگن چگونه درمان و اصلاح می‌گردد؟
برای انتخاب روش درمان و اصلاح شکستگی لگن باید بررسی های زیر انجام بگیرند:
- مشخص کردن الگوی شکستگی
- میزان دررفتگی استخوان‌ها
- وضعیت عمومی و آسیب‌های همراه
پس از انجام بررسی‌ها، می‌توان یکی از روش‌های جراحی و غیرجراحی را به بیمار توصیه کرد.
درمان غیرجراحی
در صورت اطمینان از نبود شکستگی ناپایدار، از این روش استفاده می‌شود. شرط دیگر استفاده از روش غیرجراحی، عدم وجود دررفتگی یا وجود دررفتگی خفیف می‌باشد. در این روش، جهت کمک به راه رفتن و پرهیز از وارد کردن فشار به پاها، پزشک استفاده از ابزارهایی مثل واکر یا عصا را به بیمار توصیه می‌کند. مدت زمان استفاده از این ابزارها متغیر است اما معمولا به مدت ۳ ماه استفاده می‌شوند. در صورت وجود آسیب در بالای هر دو پا، ممکن است به استفاده از ویلچر نیاز پیدا کنید. در کنار این روش‌ها، داروهای ضد درد و ضدانعقاد نیز تجویز می شوند.
درمان جراحی
بیماران با شکستگی لگن ناپایدار، ممکن است به یک یا بیش از یک عمل جراحی لگن نیاز پیدا کنند. از جمله درمان‌های جراحی می‌توان به فیکساتور‌های خارجی، تراکسیون اسکلتی و جااندازی باز و فیکساسیون داخلی اشاره کرد.
درمان‌های جراحی چه عوارضی ممکن است به همراه داشته باشند؟
درمان‌های جراحی ممکن است خطرات و عوارض مختلفی داشته باشند که پزشک معالج شما پیش از انجام عمل، آن‌ها را با شما در میان خواهد گذاشت. این عوارض شامل موارد زیر می‌باشد:
- عفونت‌های زخم جراحی
- آسیب به اعصاب یا عروق خونی حین جراحی
- ایجاد لخته‌های خونی
- آمبولی ریوی
در آخر، توجه داشته باشید که شکستگی‌های لگنی پایدار، معمولا به خوبی بهبود پیدا می‌کنند و به ندرت ممکن است عوارضی به همراه داشته باشند. با این حال، شکستگی‌های لگنی ناپایدار که در اثر حوادث خطرناک مثل تصادف اتومبیل ایجاد می شوند می‌توانند عوارضی مثل خونریزی شدید، آسیب به اعضای داخل شکمی و عفونت‌های مختلف را به همراه داشته باشند. در صورتی که بتوان این عوارض را کنترل کرد، شکستگی معمولا به خوبی بهبود پیدا خواهد کرد. در صورتی که عضلات اطراف لگن دچار آسیب شده باشند، ممکن است برای مدت‌ها هنگام راه رفتن بلنگید. سیر بهبودی این عضلات در برخی از مواقع تا یک سال زمان نیاز دارد. مشکلات دیگری مثل درد، مشکل در حرکت دادن مفصل یا مشکلات جنسی ممکن است در اثر آسیب به اعصاب یا اعضای داخل لگنی ایجاد شود.