دررفتگی مفصل انگشت دست
اگر به ورزش‌‌های توپی علاقه داشته باشید احتمالا مصدومیت‌های ناراحت‌کننده‌ای را مشاهده کرده‌اید که در اثر برخورد شدید توپ با انگشتان دست بازیکنان رخ می‌دهد؛ مثلا در بازی بسکتبال و والیبال، ضربه‌ی محکمی پس از برخورد به انگشتان دست سبب تغییر شکل آن‌ها می‌شود. البته این مسئله ممکن است در مواقع دیگر و در زمان‌هایی که انگشتان دست تحت تاثیر نیروی زیادی قرار می‌گیرند رخ دهد. در بسیاری از مواقع، آسیبی که سبب احساس درد بسیار توسط فرد و ظاهر تاثربرانگیز انگشتان دست او می‌شود دررفتگی مفصل انگشت دست است. برای شناخت بهتر این آسیب، نشانه‌ها و درمان‌های لازم پس از وقوع آن، با ما همراه باشید.
ساختار انگشتان دست چگونه است؟
هر بند انگشت نمایانگر یک استخوان کوچک است. انگشتان شست دارای دو بند یا به عبارتی دو استخوان و سایر انگشتان متشکل از سه استخوان هستند. در تمام نقاط بدن استخوان‌های مجاور، به کمک ساختاری به نام مفصل به هم متصل می‌شوند. در انگشتان دست نیز هر کدام از این استخوان‌ها با استخوان مجاور خود مفصلی را تشکیل می‌دهد و این مفصل به کمک بافت‌ها و رباط‌های مختلف، مورد حمایت قرار می‌گیرد تا استحکام بیشتری داشته باشد.
شاخه‌های انتهایی عروق انگشتان، از مجاورت این مفاصل عبور کرده و به نقاط انتهایی انگشتان خونرسانی می‌کنند. شاخه‌های اعصاب نیز با عبور از این ناحیه و تاثیر بر گیرنده‌های عصبی سبب مشت شدن یا باز شدن انگشتان دست می‌شوند. آسیب به مفصل بین استخوان‌های انگشت دست می‌تواند تمامی این عناصر را تحت تاثیر قرار دهد.
چه چیزی باعث دررفتگی انگشت دست می‌شود؟
اگر نیرویی به قدری قدرتمند باشد که بتواند قرارگیری استخوان‌های یک انگشت نسبت به هم در یک مفصل را تغییر دهد، سبب دررفتگی آن مفصل می‌شود. نیروهای وارده اغلب در جهت باز شدن بیش از حد انگشت دست مشاهده می‌شوند. به عنوان مثال، دروازه‌بانی که توپ فوتبال با سرعت بسیار بالا به سمت او شوت شده است، نمی‌تواند با کف دست خود توپ را مهار کند و توپ با شدت بسیار زیاد به بند انگشتان او برخورد کرده و سبب اعمال ناگهانی نیروی زیاد به سمت عقب می‌شود. البته در صورتی که سرعت اعمال نیرو زیاد باشد، در جهت جلو نیز ممکن است بر انگشتان دست چنین اثری گذاشته و سبب دررفتگی مفصل انگشت دست شود. استفاده از دستکش‌های مناسب در این مورد می‌تواند به کنترل آسیب‌دیدگی‌های انگشتان دست کمک بسیار زیادی کند.
گاهی در هنگام سقوط و یا برخورد به یک سطح مستحکم ابتدا دست خود را بر روی آن قرار می‌دهیم. اگر سرعت سقوط و یا برخورد بالا بوده و فشار بیشتر بر سطح انگشتان دست باشد، در این حالت نیز ممکن است دررفتگی مفصل انگشت دست مشاهده شود.
تشخیص دررفتگی مفصل انگشت
دررفتگی مفصل انگشت دست معمولا پس از برخوردهایی مشابه موارد بالا اتفاق می‌افتد؛ پس در این موارد حتما دررفتگی را در نظر داشته باشید و با بررسی علائم زیر در صورت تقویت شک به دررفتگی مفصل انگشت دست، اقدامات لازم را انجام دهید.
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در این نوع آسیب مشاهده می‌شود تغییر شکل ظاهری انگشت دست است. به عنوان مثال بند انتهایی انگشت نسبت به بند قبلی خود به سمت خارج زاویه‌دار می‌شود. این تغییرات غالبا در بند انتهایی‌تر مفصل و در جهت وارد شدن نیرو رخ می‌دهد.
دررفتگی مفاصل اغلب به دنبال خود، التهاب نیز ایجاد می‌کنند و این التهاب با تورم، قرمزی و درد نمایان خواهد شد. پس از برخورد، رفته‌رفته مفصل شروع به قرمز شدن و تورم می‌کند و به مرور این موارد بیشتر شده تا به اوج خود برسند.
براساس آسیب به بافت‌های اطراف مفصل مزبور ممکن است خون‌مردگی، ناتوانی در حرکت دادن انگشت، خارج شدن استخوان از پوست و شل شدن مفصل نیز مشاهده شود.
اقدامات اولیه دررفتگی مفصل انگشت دست
دررفتگی مفصل انگشت دست ممکن است بسیار مشابه شکستگی انگشت دست باشد؛ بنابراین سعی کنید هرگز انگشت مصدوم را حرکت ندهید و در همان حالت سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
در اطراف مفصل انگشتان دست عناصر مهمی از جمله اعصاب، عروق و تاندون‌ها هستند که ممکن است در اثر تلاش غیرآگاهانه جهت جا انداختن انگشت آسیب‌دیده، بین دو استخوان قرار گرفته و دچار صدمه‌های برگشت ناپذیری بشوند؛ پس هرگز خودتان برای جا انداختن مفصل اقدام نکنید.
برای کاهش درد و تورم حاصل از التهاب در اطراف مفصل می‌توانید از کمپرس سرد استفاده نمایید.
در مراکز درمانی چه اقداماتی برای دررفتگی مفصل انگشت دست انجام می‌شود؟
در مراکز درمانی ابتدا جهت تشخیص قطعی دررفتگی و افتراق آن از شکستگی، درخواست عکس رادیوگرافی می‌شود. یک تصویر ساده رادیوگرافی در این مورد می‌تواند تشخیص را قطعی کند.
پس از تشخیص قطعی دررفتگی، پزشک با اجرای مانور لازم استخوان آسیب‌دیده را جااندازی می‌کند. البته در صورت آسیب بافت‌های اطراف مفصل ممکن است جاانداختن تنها از طریق جراحی ممکن باشد.
پس از جاانداختن مفصل، غالبا آتل‌گیری انگشت در حالت صاف انجام می‌شود و حدود چند روز تا چند هفته زمان جهت بهبودی کامل لازم است. اگرچه حرکات مفصل باید هر چه زودتر آغاز شوند تا آسیب‌های حرکتی کمتری به فرد مصدوم تحمیل شود.
درمان نکردن دررفتگی مفصل انگشت دست چه عوارضی دارد؟
درمان نکردن این آسیب می‌تواند موجب ترمیم غیراصولی مفصل شده و باعث کاهش دامنه‌ی حرکات مفصل شود. همچنین ممکن است در اثر آسیب به بافت‌های اطراف مفصل موجب شلی آن و وقوع مکرر دررفتگی مفصل انگشت دست شود.
ممکن است التهاب حاصل از دررفتگی انگشت تا مدتی باقی بماند و این یعنی تورم و قرمزی در ظاهر مفصل تا مدتی ممکن است به چشم بخورد.
اگر مفصل دررفته‌ی انگشت درمان نشود باعث مزمن شدن درد هم می‌شود و فرد در کنار خشکی مفصل، کاهش عملکرد انگشت آسیب‌دیده و بدشکلی آن، متحمل درد طولانی و پایداری نیز خواهد شد.
توصیه‌ی پایانی: ممکن است در ورزش و یا در برخوردهای روزمره با دررفتگی مفصل انگشت دست مواجه شوید. با توجه به بدشکلی مفصل، درد شدید، التهاب و ناتوانی در حرکت دادن انگشت دست این آسیب را بشناسید و بدون حرکت دادن مفصل آسیب دیده مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کنید.
یادتان باشد درمان نکردن این آسیب می‌تواند باعث خشکی مفصل، بدشکلی انگشتان دست، کاهش عملکرد و درد پایدار شود؛ بنابراین حتما این دررفتگی را جدی بگیرید و در صورت مواجهه با آن از مطالب عنوان‌شده در این نوشتار استفاده کنید.