تعویض مفصل شانه
در عمل تعویض مفصل شانه، بخشهای آسیب‌‌دیده مفصل برداشته می‌شوند و با اجزای مصنوعی جایگزین می‌گردند. پس از انجام این عمل، درد بیمار و توانایی حرکت دادن مفصل تا حدود بسیار زیادی بهبود پیدا می کند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا در مورد این عمل جراحی اطلاعات بیشتری کسب نمایید.
چه افرادی به تعویض مفصل شانه نیاز خواهند داشت؟
در صورتی که مفصل شانه به دلیل بیماری‌های التهابی یا شکستگی‌ها آسیب ببیند و به درمان‌های غیرجراحی نیز پاسخ خوبی ندهد، پزشک معالج از روش‌های جراحی مثل عمل تعویض مفصل شانه استفاده خواهد کرد. سالانه ۵۳ هزار نفر در ایالات متحده عمل تعویض مفصل شانه انجام می‌دهند.
عمل جراحی تعویض مفصل شانه معمولا به افرادی که درد و ناتوانی شدیدی در محل مفصل خود احساس می‌کنند و مشکلشان با روش‌های درمانی محافظه‌کارانه تسکین پیدا نکرده است توصیه می‌شود. بیماری‌هایی وجود دارند که می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد چنین درد و ناتوانی گردند. این بیماری‌ها از نوع بیماری‌های روماتولوژیک هستند و نسبتا شایع هستند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استئوآرتریت: این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود و در اثر آن غضروف مفصلی دچار آسیب دیدگی می‌شود و این آسیب می‌تواند حتی استخوان شرکت‌کننده در مفصل را نیز درگیر کند.
- آرتریت روماتوئید: در این بیماری سیستم ایمنی به اشتباه به مفاصل حمله می‌کند و باعث ایجاد درد و التهاب در آن‌ها می‌شود.
- نکروز آواسکولار: در این وضعیت، استخوان به دلیل عدم دریافت جریان خون کافی، دچار مرگ و نکروز می‌شود و فرد احساس درد شدید در استخوان خود خواهد کرد.
- شکستگی‌های شانه: حتی شکستگی‌های شانه نیز می‌تواند شرایطی ایجاد کند که فرد به عمل تعویض مفصل نیاز پیدا کند.
تنها پزشک می‌تواند نیاز به عمل تعویض مفصل را مشخص کند. این عمل بیشتر برای افرادی مناسب است که:
- در شانه خود احساس ضعف و محدودیت حرکتی داشته باشند
- دردی شدید و مداوم در شانه خود احساس کنند
- حین استراحت یا حتی خواب در شانه خود احساس درد کنند
- بعد از انجام درمان‌های محافظه‌کارانه، بهبودی ناچیز یا حتی عدم بهبودی حاصل شود.
افرادی که نسبت به سایر افراد نفع کم‌تری از این عمل خواهند برد شامل موارد زیر می‌شوند:
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به افسردگی
- افراد چاق
- افراد مبتلا به بیماری پارکینسون
چگونه برای عمل جراحی تعویض مفصل شانه آماده شویم؟
چندین هفته قبل از انجام عمل، پزشک معالج یک سری معاینات فیزیکی تکمیلی برای اطمینان از صحت و سلامتی کافی فردجهت انجام عمل به انجام خواهد رساند. ممکن است نیاز باشد تا برخی از داروهایی که هم‌اکنون در حال استفاده هستید را برای مدتی کنار بگذارید. مواردی نظیر داروهای NSAID و داروهایی که مخصوص بیماری‌های التهابی مفاصل می‌باشند؛ چرا که ممکن است باعث ایجاد خونریزی شدید در حین عمل شوند. علاوه بر این‌ها ممکن است پزشک از شما درخواست کند تا داروهای رقیق کننده خونی را هم برای مدتی استفاده نکنید.
در روز عمل، بهتر است پیراهنی گشاد و راحت به تن نمایید. بعد از انجام عمل جراحی، ممکن است برای ۲ یا ۳ روز در بیمارستان بستری باشید. برای برگشتتان از بیمارستان به خانه، هماهنگی‌های لازم را انجام دهید چون تا مدت‌ها بعد از عمل اجازه رانندگی نخواهید داشت. برای دوره‌ای که در منزل خواهید بود نیز به فکر یک همراه برای خود باشید، چراکه بسیاری از افراد به مدت ۶ هفته بعد از عمل به یک فرد جهت انجام کارهای روزمره نیاز خواهند داشت.
عمل جراحی تعویض مفصل شانه چگونه انجام می‌شود؟
عمل تعویض مفصل شانه معمولا حدود ۲ ساعت به طول می‌انجامد. در قدم اول باید فرد بیهوش شود. از بیهوشی عمومی در این عمل استفاده می شود و بدان معناست که در طول عمل به طور کامل هوشیاری خود را از دست خواهید داد.
در طول عمل، پزشک سر استخوان بازو یا هومروس را که به آن صفت «گوی» نیز می‌دهند، با یک توپ فلزی جایگزین خواهد کرد. پس از آن، حفره‌ای به نام گلنوئید که در درون استخوان کتف قرار دارد و به آن کاسه نیز گفته می‌شود را با یک سطح پلاستیکی جایگزین می‌کنند و مفصل گوی و کاسه‌ای شما آماده می‌شود.
فرآیندی که توضیح داده شد مربوط به تعویض کامل مفصل شانه بود. عمل دیگری نیز به نام تعویض جزئی مفصل وجود دارد و طی آن، تنها سر استخوان بازو با یک گوی فلزی جایگزین می‌شود و حفره گلنوئید دست‌نخورده باقی می‌ماند. پس از انجام عمل جراحی، شما به اتاق ریکاوری برده می‌شوید و تا زمان به هوش آمدن، چند ساعتی را در آنجا سپری می‌کنید.
سیر بهبودی و دوره نقاهت عمل تعویض مفصل شانه به چه صورتی است؟
عمل تعویض مفصل شانه یک عمل جراحی ماژور به حساب می‌آید و در طول دوره نقاهت ممکن است احساس درد داشته باشید. جهت تسکین این درد و بهبود شرایط دوره نقاهت، برای شما داروهای ضد درد تجویز خواهد شد. بدین منظور، بلافاصله بعد از عمل داروی ضد درد قوی برای شما تزریق می‌شود و یک روز بعد از عمل نیز شروع به مصرف داروهای خوراکی ضد درد خواهید کرد.
بازتوانی و توانبخشی نیز از همان روز جراحی شروع خواهد شد. پرستاران به شما کمک خواهند کرد تا در نزدیک‌ترین زمان ممکن بتوانید مفصل خود را حرکت دهید. چند روز بعد از بیمارستان ترخیص خواهید شد. باید تا یک ماه پس از عمل، میزان استفاده از بازو و شانه خود را به حداقل برسانید و به هیچ وجه وزنه‌های سنگین‌تر از ۰.۵ کیلوگرم را بلند نکنید. همچنین باید از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هل دادن یا کشیدن شیئی سنگین دارند پرهیز کنید.
به طور کلی، بسیاری از افراد بعد از ۲ الی ۶ هفته می‌توانند به آرامی فعالیت‌های روزمره خودشان را از سر بگیرند. در صورتی که عمل جراحی تعویض مفصل برای شانه چپ شما انجام شده باشد، به مدت ۶ هفته حق رانندگی نخواهید داشت.
در طول دوره نقاهت، سعی کنید تمام تمرین‌هایی که پزشک یا درمانگر برایتان تجویز کرده است را مرتب انجام دهید تا بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن توان خود را باز یابید. پس از ۶ ماه، خواهید توانست به فعالیت‌های به نسبت سنگین‌تر مثل شنا کردن بازگردید.
عمل تعویض مفصل شانه چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
همه اعمال جراحی می‌توانند دارای عوارضی باشند. اگرچه، عمل جراحی تعویض مفصل شانه جزو عمل‌های کم‌ریسک و کم‌عارضه است و احتمال بروز عارضه چیزی حدود تنها ۵ درصد می‌باشد. عوارضی که ممکن است بعد از انجام این عمل تجربه کنید شامل موارد زیر است:
- عفونت
- آسیب به اعصاب و عروق خونی
- ایجاد پارگی در عضلات روتاتور کاف
- شکستگی
- شل شدن یا جابجا شدن اجزای پروتزی جایگذاری شده